Przekazywanie pieniędzy, samochodu, mieszkania czy innego majątku osobom bliskim to codzienna praktyka w wielu rodzinach. Często jednak pojawia się pytanie: czy trzeba zapłacić podatek od darowizny? Odpowiedź brzmi – nie zawsze. W polskim prawie są sytuacje, w których darowizna może być całkowicie zwolniona z podatku. Kluczowe jest to, komu i na jakich zasadach została przekazana.
Grupy podatkowe – kto należy do najbliższej rodziny?
Polski system podatkowy wyróżnia trzy grupy podatkowe. To, do której z nich należy obdarowany, decyduje o wysokości podatku – lub o całkowitym zwolnieniu. Najkorzystniej traktowana jest tzw. grupa zero, czyli najbliższa rodzina:
- małżonek
- dzieci i wnuki (zstępni)
- rodzice i dziadkowie (wstępni)
- rodzeństwo
- ojczym, macocha, pasierb
Darowizna w najbliższej rodzinie – bez podatku, ale z formalnościami
Jeśli darowizna trafia do osoby z grupy zero, można skorzystać z pełnego zwolnienia z podatku, ale tylko pod warunkiem zgłoszenia jej do urzędu skarbowego. Termin to 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny. Robi się to za pomocą formularza SD-Z2.
Brak zgłoszenia skutkuje tym, że fiskus może potraktować darowiznę jak zwykłą – a więc opodatkowaną.
Ile można przekazać bez podatku poza grupą zerową?
Dla osób spoza najbliższej rodziny również obowiązują limity kwotowe, poniżej których nie trzeba płacić podatku:
- Grupa I (np. teściowie, synowa, zięć) – do 10 434 zł (łącznie w ciągu 5 lat)
- Grupa II (np. wujostwo, kuzyni) – do 7 878 zł
- Grupa III (osoby niespokrewnione) – do 5 308 zł
Przelew czy gotówka – forma też ma znaczenie
W przypadku darowizn pieniężnych forma przekazania środków ma znaczenie dla skorzystania ze zwolnienia. Darowizna musi zostać udokumentowana – najlepiej przelewem na konto bankowe. Gotówka nie daje tej gwarancji i może zostać zakwestionowana przy kontroli.
Darowizna na dziecko, ale przez konto babci? Uwaga na niebezpieczeństwa
Częsty błąd to omijanie formalności i przekazywanie środków "na skróty", np. przez konto pośrednika. Takie darowizny mogą zostać uznane za obejście prawa, a w razie wątpliwości urząd skarbowy może zażądać podatku i odsetek.
Darowizny cykliczne – jak liczy się limit?
Limity kwotowe nie dotyczą jednorazowych darowizn, lecz sumy wszystkich darowizn od tej samej osoby w ciągu 5 lat. Jeśli więc co roku rodzic przelewa dziecku 10 000 zł, to po 5 latach limit będzie przekroczony – i trzeba będzie zapłacić podatek, o ile nie zgłoszono darowizn.
Podsumowanie
Darowizna bez podatku jest jak najbardziej możliwa, ale trzeba znać zasady i trzymać się terminów. Najwięcej korzyści mają osoby z najbliższej rodziny – one mogą przekazać nawet setki tysięcy złotych bez podatku, jeśli tylko zgłoszą to do urzędu skarbowego. W pozostałych przypadkach warto pilnować limitów i zadbać o formalności. W razie wątpliwości – warto skonsultować się z doradcą podatkowym.
