Odsetki ustawowe i odsetki za opóźnienie to ważne instrumenty prawne i finansowe, które pozwalają zabezpieczyć interesy wierzycieli w przypadku nieterminowego regulowania zobowiązań. W 2025 roku stawki tych odsetek nadal są istotne zarówno dla przedsiębiorców, jak i osób fizycznych. Sprawdź, ile wynoszą i kiedy mają zastosowanie.
Czym są odsetki ustawowe?
Odsetki ustawowe to forma rekompensaty za korzystanie z cudzego kapitału. W polskim prawie wyróżniamy trzy podstawowe rodzaje odsetek ustawowych:
- Odsetki ustawowe (tzw. kapitałowe) – stosowane w przypadku braku innego zastrzeżenia w umowie, gdy dochodzi np. do zwrotu pożyczki.
- Odsetki ustawowe za opóźnienie – naliczane, gdy dłużnik spóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego.
- Odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych – mają zastosowanie między przedsiębiorcami (na podstawie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych).
Odsetki ustawowe w 2025 roku – aktualne stawki
Na podstawie ogłoszenia Prezesa Narodowego Banku Polskiego oraz rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości, odsetki ustawowe w 2025 roku wynoszą:
- Odsetki ustawowe (kapitałowe) – 7,75% w skali roku (obliczane jako stopa referencyjna NBP + 3,5 pkt proc.)
- Odsetki ustawowe za opóźnienie – 11,25% w skali roku (stopa referencyjna NBP + 5,5 pkt proc.)
- Odsetki maksymalne (np. w kredytach konsumenckich):
- kapitałowe: 15,5% rocznie
- za opóźnienie: 22,5% rocznie
- Uwaga: Wysokość odsetek ustawowych zmienia się wraz ze zmianą stopy referencyjnej NBP. Od marca 2024 roku wynosi ona 5,25%.
Odsetki w transakcjach handlowych – 2025
Dla transakcji między przedsiębiorcami obowiązują osobne stawki, które są wyższe niż odsetki ustawowe - Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych (I poł. 2025) - 11,75% w skali roku (dla transakcji po 1 stycznia 2020 r.). W przypadku opóźnienia w zapłacie, wierzycielowi przysługuje również rekompensata za koszty odzyskiwania należności, np. 40 euro – bez konieczności wezwania do zapłaty.
Kiedy można naliczyć odsetki?
Odsetki ustawowe można naliczyć w przypadku:
- braku zapłaty w terminie (nawet bez wezwania do zapłaty),
- braku ustalenia odsetek w umowie – wtedy stosuje się stawki ustawowe,
- zaległości w płatnościach między firmami (transakcje handlowe),
- roszczeń cywilnoprawnych np. o zwrot nienależnego świadczenia.
Jak obliczyć należne odsetki?
Wzór na odsetki ustawowe:
- Kwota zaległości × liczba dni opóźnienia × (stawka odsetek rocznych / 365)
- Np. przy zaległości 10 000 zł i 30 dniach opóźnienia przy 11,25% stawce: 10 000 × 30 × (11,25% / 365) = 92,47 zł
Podsumowanie
Znajomość aktualnych stawek odsetek ustawowych i za opóźnienie w 2025 roku jest istotna zarówno dla przedsiębiorców, jak i konsumentów. Pozwala skutecznie egzekwować należności, a także prawidłowo ustalać wysokość odsetek przy zawieraniu umów. Warto też pamiętać, że korzystając z narzędzi online, takich jak Fakturowo.pl, można łatwo wystawiać dokumenty z uwzględnieniem odsetek i kontrolować terminy płatności kontrahentów.
