Jak rozliczyć zatrudnienie małżonka?

Od 1 stycznia 2019 roku weszły w życie udogodnienia w prawie podatkowym dotyczące zatrudnienia małżonków lub innych członków rodziny. Od tej pory przedsiębiorca może włączyć w koszty uzyskania przychodu wynagrodzenie małżonka i małoletnich dzieci. Ministerstwo Finansów wraz z resortem przedsiębiorczości zgodnie uznali, iż wynagrodzenie małżonków i nieletnich dzieci przedsiębiorcy oraz wynagrodzenie małżonków i dzieci wspólników spółek osobowych powinno być uznawane jako koszty uzyskania przychodu.

Osoba współpracująca
Zatrudnienie członka rodziny jest rozumiane jako zatrudnienie osoby współpracującej, a za takową zgodnie z ustawą o ubezpieczeniach społecznych uważa się małżonka, dzieci własne lub dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma, pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracujących przy prowadzeniu działalności. Co ważne osobą współpracującą nie może być brat ani siostra. Przedsiębiorca, który zatrudnia takiego współpracownika, opłaca składki ZUS oraz wypłaca wynagrodzenie, a od 1 stycznia 2019 roku wartość wypłaty może stanowić koszty uzyskania przychodu.

Zatrudnienie małżonka
Zgodnie ze zmianami obowiązującymi od tego roku, zatrudnienie małżonka, a następnie uznanie jego wynagrodzenia za koszt uzyskania przychodu, jest możliwe na podstawie:

• stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy;
• działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej, publicystycznej;
• umowy zlecenie, umowy o dzieło, umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, praktyk absolwenckich.

Prowadzona działalność gospodarcza często jest interesem rodzinnym, zwłaszcza wśród średnich i małych przedsiębiorstw. Zatrudnianie członków rodziny, również w tych firmach, wiąże się z obowiązkami podatkowymi i ubezpieczeniowymi. Jeżeli osoba zatrudniona jest na umowę o pracę składki ZUS wylicza się tak samo jak składki przedsiębiorcy. Osoba współpracująca nie ma jednak możliwości korzystania preferencyjnych składek ZUS. W sytuacji, gdy członek rodziny pomaga w przedsiębiorstwie nie pobierając za to żadnych wynagrodzeń pieniężnych, przedsiębiorca również ma obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie. Wysokość składki będzie taka jak w przypadku przedsiębiorcy, z wyłączeniem możliwości korzystania z preferencyjnego ZUS. Przychód firmy, który powstaje w wyniku świadczenia nieodpłatnej pomocy członka rodziny nie jest opodatkowany. W przypadku, gdy osoba współpracująca zatrudniona jest na umowę zlecenie, podlega ona ubezpieczeniu na takich zasadach jak inni pracownicy, czyli przeważnie na podstawie wysokości wynagrodzenia.

Wspólne rozliczanie się małżonków
Jeśli przedsiębiorca opodatkował swoją działalność gospodarczą według zasad ogólnych, to małżonkowie mogą rozliczyć się wspólnie. Jeśli jednak prowadzi działalność opodatkowaną podatkiem liniowym, ryczałtowym lub kartą podatkową, wówczas wspólne rozliczenie się jest niemożliwe.